هوش مصنوعی به عنوان یکی از پویاترین شاخه های علمی، رشد بی سابقه ای را در دهه اخیر تجربه می کند. به جرئت می توان گفت اغلب دستاوردهای شگفت آور و جدیدی که رونمایی می شود ردپایی از هوش مصنوعی را در خود دارد. تفکر جان بخشیدن به ماشین ها و جایگزینی آن ها با انسان، از دیرباز یک رویای جالب توجه بوده است و براساس آن داستان ها و فیلم های محبوبی خلق شده است. اما نگرش علمی به این موضوع با انتشار مقاله ای توسط آلن تورینگ در دهه 1950 چارچوبی جدید گرفت. اصطلاح «هوش مصنوعی» نخستین بار توسط جان مک کارتی و در سال 1956 مطرح شد. او هوش مصنوعی را به عنوان «دانش و مهندسی ساخت ماشین‌های هوشمند و به خصوص برنامه‌های رایانه‌ای هوشمند» تعریف کرد. در حال حاضر یکی از مشهورترین تعاریف علمی و دانشگاهی برای هوش مصنوعی، تعریف راسل و نورویگ در کتاب «هوش مصنوعی رویکردی نوین» است: «طراحی و ساخت عامل های هوشمندی که محیط را ادراک کرده و متناسب با آن واکنش هایی را انجام می دهد».
شکل زیر خلاصه ای از تاریخچه هوش مصنوعی در دهه های مختلف را ارائه می دهد (در دهه 1970 تحقیقات و فعالیت های علمی و صنعتی مرتبط با هوش مصنوعی دچار افول شد که از آن با عنوان Winter of AI یاد می شود).
هوش مصنوعی یک مفهوم گسترده است که شاخه های مختلفی چون یادگیری ماشین، داده کاوی، رباتیک، پردازش زبا طبیعی و... را در خود دارد. از زوایای مختلف می توان کاربردها و ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی را دسته بندی کرد اما یکی از مشهورترین بخش بندی های موجود به شکل زیر است:
هوش مصنوعی ضعیف: استفاده از هوش مصنوعی برای انجام یک وظیفه خاص. مثلا تشخیص گفتار، تشخیص تصویر و... . بسیاری از ابزارهای فعلی از جمله اپلیکیشن های موبایلی تشخیص چهره و اثر انگشت، تبدیل گفتار به متن و... در این دسته قرار می گیرند
هوش مصنوعی قوی: در این شاخه بر انتقال توانایی های ذهنی انسان به عامل های هوشمند تمرکز می شود. این عامل ها توانایی عملکرد مطلوب در شرایط ناشناخته را بدون دخالت عامل انسانی دارند.
بررسی ها نشان دهنده توسعه تحقیقات در حوزه هوش مصنوعی قوی در سال های اخیر است. رشد سریع هوش مصنوعی از تغییرات گسترده جنبه های مختلف زندگی انسان ها در آینده خبر می دهد. دستیارهای شخصی هوشمند که بر روی ابزارهای همراه از جمله تلفن همراه تعبیه شده و می تواند برنامه ریزی و پاسخ به پیغام ها و تماس های کاربر را انجام دهد، فناوری google glass که اکنون یک فناوری شناخته شده و تا حدی قدیمی از شرکت گوگل است تنها نمونه هایی شناخته شده از تغییرات وسیعی است که هوش مصنوعی به ارمغان خواهد آورد.